Torenhoge inflatie en stijgende rentes zijn aan de orde van de dag. Twee factoren die voor beleggingsportefeuilles een negatieve uitwerking zullen hebben. Kan emerging markets debt (EMD) helpen deze negatieve effecten te dempen? Wat houdt deze beleggingscategorie in en wat zijn de kansen en uitdagingen?
Ontwikkelingen en portefeuilletoepassing
Onder EMD vallen obligaties van bedrijven en overheden van opkomende markten. Markten van landen met een sterke groei van de bevolking en de economie noemt men opkomende markten. Bekende voorbeelden hiervan zijn Brazilië en Maleisië, maar denk ook aan landen als Zuid-Afrika en Polen. Beleggen in EMD kan in twee type obligaties: hard currency en local currency. Hard currency EMD zijn obligaties van opkomende landen uitgegeven in US-dollar of euro. Local currency EMD zijn obligaties van opkomende landen uitgegeven in de lokale valuta. De beleggingscategorie heeft sinds jaren tachtig een flinke vlucht genomen. Dit was de periode waarin lokale EMD-valuta aan de Amerikaanse dollar gekoppeld werden. Deze koppeling leidde ertoe dat voor veel landen het wisselkoersrisico naar de achtergrond verschoof, en de drempel om schuld van die landen te kopen verlaagd werd. Waar deze markt in 2001 omgerekend nog iets meer dan driehonderd miljard US-dollar besloeg, neemt die nu meer dan vijf biljoen (duizend miljard) US Dollar voor haar rekening. De totale EMD-markt is daarmee ruim twee keer zo groot als de wereldwijde high yield markt. Deze schaalvergroting leidde tot het aanbod van meer beleggingsproducten die beleggen in de nieuwe markten toegankelijker maakten en indices die de prestaties van de EMD-markt in kaart brachten. De twee meest bekende indices zijn de J.P. Morgan Emerging Markets Global Bond Index en de J.P. Morgan Government Bond Index Emerging Markets. EMD is inmiddels te vinden in de meeste private banking en institutionele portefeuilles. Binnen die portefeuilles is de allocatie naar EMD wereldwijd gemiddeld minder dan 10%. Dat de categorie dusdanig is ingeburgerd in portefeuilles betekent alleen nog niet dat het beleggen in EMD net zo eenvoudig is als in staats- of bedrijfsobligaties van ontwikkelde landen. Dit artikel benoemt een aantal uitdagingen voor het beleggen in EMD en hoe daarmee om te gaan.
Belangrijkste kansen en uitdagingen bij het beleggen in EMD
De portefeuillecontext blijft van belang bij het kiezen van het best passende EMD-product, daarom is het goed om te weten hoe de kansen en uitdagingen van de verschillende typen EMD eruitzien. Wij zien de volgende aandachtspunten:
Landenrisico’s / kredietrisico
Net als bij obligaties van ontwikkelde markten kan ook EMD beoordeeld worden aan de hand van kredietwaardigheid. Waar EMD wel wezenlijk verschilt, is het feit dat de landen specifieke risico’s hebben die minder belangrijk zijn bij het beleggen in obligaties van landen uit de ontwikkelde wereld. Hier staat doorgaans wel een hogere rente tegenover dan bij investment grade schuldpapier uit ontwikkelde landen van circa honderd tot tweehonderd basispunten. Ten opzichte van high yield obligaties zijn de rendementen van EMD vergelijkbaar, maar wel minder volatiel.
Landenrisico: Denk hierbij bijvoorbeeld aan de stijgende voedselprijzen waar een groot deel van de (EMD-)wereld op dit moment mee kampt. Voedsel beslaat in de ontwikkelende wereld een groter deel van de huishoudelijke uitgaven dan in de ontwikkelde wereld. Stijgende prijzen daarvan dragen dan sterker bij aan hogere inflatie in het desbetreffende land. Als de overheid dan moet bijspringen in de vorm van subsidies om het eten betaalbaar te houden, kan dat leiden tot een verhoogd risico op het in gebreke blijven bij aflossings- of rentebetalingen van EMD. Daarnaast kunnen voedseltekorten leiden tot sociale onrust, zoals tijdens de Arabische Lente begin vorig decennium. Het risico van zulke sociale onrust is dat er onzekerheid kan bestaan over de stabiliteit van onder andere het bestuur van een land. Dit drukt zich uit in hogere volatiliteit van obligatiekoersen, maar kan ook leiden tot een uitvlucht van beleggers. Voor EMD in harde valuta is de volatiliteit ongeveer twee tot drie keer zo hoog als voor schuldpapier van ontwikkelde landen. Voor EMD in lokale valuta is dit ‘slechts’ een factor anderhalf. Dit komt doordat, als opkomende landen hun lokale kapitaalmarkt willen versterken, zij niet aan wisselkoersrisico onderworpen zijn als gebruik wordt gemaakt van lokale valuta. Dit zorgt er bijvoorbeeld voor dat lokale pensioenfondsen hun verplichtingen afdekken met investeringen in instrumenten in lokale valuta.
Kredietrisico: Het verschil in kredietrating tussen EMD en schuld uit ontwikkelde landen zoals de VS is de afgelopen twintig jaar een stuk kleiner geworden: opkomende markten hebben betere beoordelingen gekregen. Dit komt door de sterkere economie met minder schulden in opkomende markten. Een voorbeeld hiervan is Tsjechië, wat sinds de val van de Sovjetunie stabiel geregeerd wordt en daardoor is gestegen in kredietrating van BB+ naar A+. EMD als geheel heeft nu een positie verworven tussen high yield en investment grade in: BBB voor local currency en BB+ voor hard currency. Daardoor moet vermeld worden dat steeds grotere delen van EMD-indices uit investment grade obligaties bestaan.
Beschikbaarheid producten en liquiditeit
Is het beschikbare beleggingsuniversum voor EMD in kaart gebracht, dan kan het daadwerkelijk investeren in de lokale schuld nog lastig zijn. Deze markten zijn het eenvoudigste bereikbaar via beleggingsfondsen en niet of zeer moeilijk door directe beleggingen. Een ander risico is de liquiditeit van EMD in lokale valuta. EMD Hard Currency is beter verhandelbaar.
Valutarisico
Investeringen in producten in andere valuta brengt wisselkoersrisico met zich mee dat gemonitord of afgedekt moet worden. Bij landen die EMD uitgeven in eigen valuta, kan daar nog eens het risico van depreciatie van de lokale munt bijkomen. Dit risico kan zich manifesteren als er sprake is van onrust in het land en het risico op uitstroom van beleggers groot is. De impact daarvan op beleggers kan significant zijn. Een voorbeeld is de val van de Turkse lira in 2020 na geopolitieke onrust. Bij het beleggen in hard currency EMD zullen, als de lokale munt minder waard wordt, betalingen op uitstaande schulden in de harde valuta meer kosten. Daardoor zal het risico op wanbetaling toenemen.
Gebruik lokale valuta als diversificatie van je portefeuille. Naast dat je kunt zoeken naar een hogere spread, kun je ook gebruik maken van risicospreiding in de portefeuille. Zo zijn rendementen van EMD uitgegeven in lokale valuta minder sterk gecorreleerd met de meeste traditionele beleggingscategorieën. Ook kun je EMD inzetten als spreiding naar verschillende valuta.
Duurzaamheid
Om duurzaamheid in de beleggingsportefeuille kan niemand meer heen. Van beleggingen wordt steeds vaker verwacht dat ze geen afbreuk meer doen aan milieu en mens. Bij beleggingen in EMD kan het lastig zijn duurzaam te beleggen doordat er beoordeeld moet worden hoe duurzaam een land is. Hierover zijn minder ESG-data beschikbaar.
Rendementen
Ondanks alle onrust in de wereld dit jaar en afgelopen jaren hebben met name EMD-beleggingen in lokale valuta het beter gedaan dan EMD-beleggingen in harde valuta. Ook waren die rendementen, ondanks het hogere risicoprofiel, beter dan (langlopend) schuldpapier van ontwikkelde markten. Let echter wel op de verschillen tussen ontwikkelende landen onderling. Zo zijn er grote verschillen in inflatie, die variërende reacties van lokale centrale banken kunnen uitlokken.
Hoe te beleggen in EMD
Eerder is aangegeven dat beleggingsfondsen de meest aangewezen manier zijn. Er worden vele EMD-beleggingsfondsen aangeboden. Allereerst kan er passief en actief in EMD worden belegd. Er zijn een groot aantal EMD-indices waarvan de meest liquide varianten ook passief gevolgd kunnen worden. De minder liquide indices lenen zich niet zo goed voor passief beheer. Daar is actief beheer een betere oplossing. Een aantal managers, zowel actief als passief, biedt ook duurzame varianten aan. Deze gebruiken verschillende databronnen in het analyseren van het duurzaamheidsprofiel van verschillende opkomende landen.
Veel actieve managers bieden ook EMD-strategieën aan, echter lang niet al deze managers zijn hier ook echt in bedreven. Het is een complexe markt, geografische verspreid over de hele wereld, met een keur aan verschillende lokale vraagstukken. Er zijn een aantal gespecialiseerde managers die bewezen hebben om op lange termijn waarde toe te voegen.
